PCIe چیه؟
عطیه حاتمی
مرداد ۱۱, ۱۴۰۴
10358
قطعا تا حالا شنیدین که میگن مثلا این کارت گرافیک PCI.e 4 هست اما ماردبورد PCI.e 5 هست. تو این حالت کارت گرافیک روش کار میکنه اما با سرعت کمتر. این یعنی چی دقیقا؟ بریم باهم از اول تا آخر PCI.e هارو بررسی کنیم.
ما توی صنعت کامپیوتر احتیاج داریم یسری کارت توسعه دهنده به سیستم مون اضافه کنیم مثل کارت گرافیک، کارت صدا و کارت شبکه.
این کارت‌ها چجوری به مارد بورد ما وصل میشن؟
این کارتهای توسعه دهنده از طریق اسلات PCIe به مادربورد وصل میشن. در واقع اسلات PCIe این کارتهای توسعه دهنده رو به پردازنده وصل میکنه.
استاندارد PCIe یا PCI express
استاندارد PCIe یا PCI express قبل ها PCI بوده. جالبه بدونید وقتی استاندارد PIC(Peripheral Component Interconnect) معرفی شد، کارت گرافیک‌ها از اسلات AGP (Accelerated Graphics Port) استفاده می‌کردن، نه PCI
بعد از معرفی شدن PCIe ها اسلات های کارت گرافیک ها هم یکپارچه شدن.
نسخه های PCIe
PCIe ها هرکدوم یسری نسخه دارن. مثلا PCIe.1 تا PCIe.6 که سال 2022 معرفی شد.
از طرفی احتمالا PCIe 1x، PCIe 4x، PCIe 8x ، PCIe 16x رو هم شنیده باشید. که در واقع اینها تعداد لین هاهستن. لین مسیر انتقال دیتای دوطرفه ست.یعنی هر یک لین دوتا مسیر داره؛ مسیر اول برای فرستادن داده و مسیر دوم برای دریافت داده. در اینجا PCIe 1x یعنی یک لین داره. PCIe 4x 4 لین، PCIe 8x 8 لین و PCIe 16x 16 لین داره. PCIe 16x که بیشترین حالته و مخصوص کارت گرافیک هاست به این دلیل که حجم بالای دیتارو انتقال میده. طبیعتا هرچی تعداد لین ها بیشتر باشه پهنای باند هم بیشتر میشه و سرعت انتقال دیتا هم بیشتر میشه. مثلا یک کارت صدا یا وای فای براش PCIe 1x کافیه.
تفاوت نسخه های PCIe
به جدول زیر نگاه کنید.
| نسخه PCIe | سرعت هر لِین (1x) |
سرعت اسلات (16x) |
||
| PCIe 1.0 | 250 MB/s |
|
||
| PCIe 2.0 | 500 MB/s |
|
||
| PCIe 3.0 | ~ 1 GB/s | 16 GB/s | ||
| PCIe 4.0 | ~ 2 GB/s | 32 GB/s | ||
| PCIe 5.0 | ~ 4 GB/s | 64 GB/s | ||
| PCIe 6.0 | ~ 8 GB/s | 128 GB/s |
در واقع هر نسخه نسبت به نسخه قبلی سرعتش دوبرابر شده.
این نسخه های PCIe توی کامپیوترهای خونگی خیلی تفاوتی ایجاد نمیکنه. مثلا اگر کارت گرافیک شما RTX3060 یا RTX3070 باشه با PCIe 3 یا PCIe 4 تفاوت خاصی رو احساس نمیکنی. تفاوتش توی بازی ها چندتا فریمه. پس عموما برای گیمینگ با کارتهای متوسط تا قوی PCIe 3 یا PCIe 4 کفایت میکنه.
برای استفاده روزمره مثل وب گردی و کارهای سبک، به این دلیل که نیازی به کارت گرافیک و SSD و بقیه قطعات اصلا احتیاج به اون حد از سرعت ندارن، PCIe 2 هم میتونه کار راه انداز باشه.
این تفاوت نسخه های PCIe ها خودشون رو توی Workstation ها و سرورها نشون میدن و اون روان تر شدن و بالارفتن سرعت اطلاعات رو به خوبی نشون میدن.
حالا بریم سراغ سوال اول مقاله.
PCIe ها طوری طراحی شدن که با نسخه های قبلی هم سازگار هستن درواقعا Backward Compatible هستن.
وقتی کارت گرافیک PCI.e 4 روی ماردبورد PCI.e 5 نصب میکنی، این کارت خودش رو روی پایین ترین نسخه مشترکش هماهگ میکنه. مثلا به جای اینکه با سرع 16 گیگابایت کار کنه با سرعت 8 گیگ کار میکنه.
و این قضیه برعکسش هم سازگاره مثلا یه کارت PCI.e 2 میتونه روی مادربورد PCIe 5 نصب بشه ولی با کمترین سرعت خودش دیتارو انتقال میده.
