اصطلاحات دنیای هوش مصنوعی

از اونجایی که امروز، تکنولوژی بدون هوش مصنوعی نمی‌تونه به پیشرفت خودش ادامه بده و هر روز شاهد پیشرفت‌های چشمگیرتری توی این زمینه هستیم، بالا بردن اطلاعاتمون در مورد هوش مصنوعی می‌تونه خیلی مفید باشه. توی این مقاله قراره درباره چندتا از اصطلاحات رایج هوش مصنوعی که این روزها زیاد می‌شنویم صحبت کنیم و مفاهیمشون رو با هم بررسی کنیم.

NLP یعنی چی؟

(NLP) مخفف (natural language processing)، به معنی پردازش زبان طبیعیه که به کامپوترها این امکان رو میده که زبان انسان رو درک کنن. تصور کنید وقتی متنی برای کامپیوتر میفرستیم، اول از همه کامپیوتر نیاز داره تا اون متن رو بفهمه. برای این کار از هزار یا میلیون ها متن استفاده میکنه. از اون متن ها یاد میگیره که چجوری ساختار جمله ها، معنی کلمات و احساس پشت لحن هارو بفهمه. و نتیجه این میشه که کامپیوتر میتونه ترجمه کنه، به سوالاتمون جواب بده یا احساسات مثبت و منفی پشت کلمات رو تشخیص بده.
مثلا وقتی با Siri یا Alexa صحبت میکنی، اون ها اول صدای شمارو به متن تبدیل میکنن، بعد با استفاده از (NLP) میفهمن که منظور شما چی هست.

LLM یعنی چی؟

(LLM )مخفف (Large Language Model) به معنی مدل زبانی بزرگه که نوعی از هوش مصنوعیه. مثل ChatGPT. این مدل، برای پردازش و تولید متن های شبیه به زبان انسان آموزش دیده. چجوری؟ اینجوری که مدل به حجم خیلی زیادی از متن های کتاب ها، مقالات سایت ها و بلاگ ها در اینترنت دسترسی داره. این داده های متنی رو میخونه و از اون ها معنی کلمات و ساختار جمله هارو یاد میگیره. به همین دلیل میتونه با ما به زبان انسانی ارتباط برقرار کنه. این مدل ها مثل یه دوست مجازی میمونن، که میتونن بهمون تو خیلی از مسایل کمک کنن.

AI چیه؟

هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) مثل یه مغز دیجیتاله که می‌تونه وظایف مختلفی رو انجام بده، چون از مجموعه ‌ای از الگوریتم ‌ها و برنامه ‌ها تشکیل شده که بهش قدرت تصمیم‌ گیری، یادگیری و تولید محتوا میده. یکی از انواع این مدل ‌ها، مدل ‌های زبانی بزرگ (LLM) هست که واسه درک و تولید متن انسانی طراحی شده. NLP (پردازش زبان طبیعی) به این مدل ‌ها کمک میکنه تا با ما ارتباط بگیرن و متن هارو بفهمن. بنابراین برنامه ‌هایی مثل ChatGPT، Bing، و Dall-E، نمونه‌ هایی از هوش مصنوعی هستن که توانایی تعامل با کاربرها رو دارن و میتونن به سوالاتشون جواب بدن.

Prompt چیه؟

پرامپت به متنی گفته میشه که به یه مدل زبانی هوش مصنوعی مثل ChatGPT میدی، تا بر اساس اون متن یه خروجی تولید کنه. مثلا اگر از یه مدل بخواید براتون یه داستان بنویسه، متن درخواستتون، میشه همون پرامپت.

پرامپت نویسی یا مهندسی پرامپت یعنی چی؟

پرامپت نویسی یا مهندسی پرامپت دوتا اصطلاحیه که این روزا زیاد میشنویم. و به این معناست که ما پرامپت هارو طوری بنویسیم که هوش مصنوعی مثل مدل های زبانی، بهترین و دقیق ترین جواب هارو بهمون بدن. مثلا توی پرامپت هامون از کلمه های دقیق و جمله بندی واضح استفاده کنیم. مثل این مثال که اگر ما از هوش مصنوعی بخوایم برامون داستان بنویسه، باید توی پرامپت ها سبک داستان، موضوع و مابقی جزییات رو تعیین کنیم تا بهترین و بهینه ترین جواب رو از هوش مصنوعی بگیریم.

حالا بیایید درباره ی چند مفهوم پایه ی دیگه تو زمینه هوش مصنوعی حرف بزنیم:

یادگیری ماشین (Machine Learning):

این بخش از هوش مصنوعی کمک میکنه که کامپیوترها بتونن از اطلاعاتی که بهشون میدی یاد بگیرن و خودشون تصمیم بگیرن. مثلا وقتی بهشون کلی داده بدی مثل عکس، متن یا اعداد، یسری الگو از این ها پیدا میکنن و ازشون استفاده میکنن. مثلا، اگه بهشون عکس های زیادی از گربه نشون بدی یاد میگیرن که دفعه بعد خودشون تشخیص بدن یه عکس گربه هست یا نه.

یادگیری عمیق (Deep Learning):

یادگیری عمیق زیر مجموعه ای از یادگیری ماشینه که از شبکه های عصبی استفاده میکنه و میتونه داده های پیچیده مثل تصاویر و صداها رو بهتر پردازش کنه. شبکه عصبی درست مثل مغز چند لایه ست و برای تشخیص هر ویژگی، از یه لایه خاص استفاده میکنه و در واقع هر لایه از شبکه عصبی، یه بخشی از داده رو تحلیل میکنه و نتیجه رو به لایه بعدی میفرسته. این فرایند باعث میشه مدل به مرور بتونه اطلاعات پیچیده رو با دقت بیشتری بررسی کنه و نتایج دقیق تری بده.